Crossing Border - Den Haag : Diverse locaties : zaterdag 16 november 2012

“Crossing Border is het festival waar de combinatie literatuur, muziek, film en beeldende kunst centraal staat”, aldus de organisatie van dit culturele evenement. Persoonlijk is me aan drie van de vier genoemde artistieke elementen weinig gelegen, althans wat Crossing Border aangaat, en ga ik puur voor de muziek. Het is een meerdaags festival maar ik heb vanwege het meest aansprekende aanbod voor slechts één dag gekozen, en wel de zaterdag. Het aanbod is verdeeld over diverse locaties maar ik ben vooral te vinden in het gebouw van het Nationaal Toneel. Het heeft nog even wat voeten in de aarde om die op hooguit tien minuten lopen van het station gelegen locaties te vinden maar dat wijt ik dan maar aan een niet goed gelezen routebeschrijving. Maar dat geldt dan waarschijnlijk ook voor de twee mannen die mij de weg vragen naar dezelfde bestemming. Opvallend: we vragen het aan diverse stadsbewoners en die kunnen ons niet helpen! Met zijn drieën, geholpen door Google Maps, bereiken we na een omweg uiteindelijk dan toch de Koninklijke Schouwburg waar we onze tickets inwisselen voor een polsbandje. 

Ondanks de kleine dwaaltocht ben ik op tijd voor het eerste optreden van de avond: Toy. Dat we inzake dit kwintet uit Londen van duurzaam speelgoed mogen spreken is een kwalificatie die ze op basis van hun prima debuutalbum hebben verdiend. Ik heb goede hoop dat ze het ook live gaan waarmaken, aangezien de concertrecensies die ik tot dusverre van ze heb gelezen unaniem positief waren. Bij deze kan mijn oordeel aan die lovende bewoordingen worden toegevoegd want Toy is op de bühne inderdaad zeer de moeite waard. Eerste nummer “Colours running out” zet de toon met zijn zwierende, roes opwekkende wolk van in psychedelica gedrenkte shoegaze, opgetrokken door gitaartandem Tom Dougall en Dominic O’Dair en het dreinende keyboard van toetsenist Alejandra Diez, dat tegelijkertijd met beide benen op de grond wordt gehouden door de Krautrock ritmesectie Maxim Barron (bas) en Charlie Savidge (drums). Het is de vervolmaking van de sound die The Horrors met succes beproefden op hun gelauwerde plaat “Primary colours”. De band (allen begintwintigers) heeft uiterlijk alle kenmerken van eind jaren zestig / begin jaren zeventig – vooral de langharige Maxim in zijn hippiejasje – en toch klinken ze heel erg als nú. “Drifting deeper” en “Strange” maken beiden hun naam meer dan waar, de één het publiek steeds dieper meezuigend in een maalstroom van geluid, de ander spannend als de fascinatie voor het onbekende. Niet op het album, maar gelukkig wel op de setlist staat debuutsingle “Left myself behind”, mijn eerste boeiende kennismaking met Toy (in 2011), dat ook nu weer de aandacht opeist. Ofschoon ze vanavond ook overtuigen met meer naar traditionele pop-rock neigende liedjes als “Lose my way” en “My heart skips a beat” is Toy op zijn best wanneer ze overschakelen op ‘trance modus’, en je als toeschouwer / luisteraar weinig andere keuze hebt om daarin mee te gaan. Het beste voorbeeld daarvan is de spetterende uitvoering van de bijna tien minuten durende, in opbouw steeds heftiger wordende afsluiter “Kopter” die een hypnotiserende muur van geluid optrekt. Wanneer de laatste tonen zijn weggeëbd, is het weer even wennen om terug te zijn in de realiteit. En concert om in te lijsten. 

Eén van de kanshebbers van mijn album van het jaar is “Into the diamond sun” van het in Liverpool gehuisveste trio Stealing Sheep. Hun ietwat feeërieke samensmelting van folk, pop en psychedelica is sinds mijn eerste kennismaking met de plaat een vaak opgezocht toevluchtsoord wanneer ik naar muziek wil luisteren. Ik kijk dan ook erg uit naar het enige optreden dat de band in Nederland geeft in het kader van een Europese tournee ter promotie van genoemd album. Ze staan in een aanvankelijk niet bepaald gevulde maar gelukkig steeds voller wordende tent (Teatro Cuatro) die naast de Koninklijke Schouwburg is neergezet. De drie meiden, begintwintigers schat ik ze, maken een ontwapenende, charmante en onschuldige indruk. De kleine Rebecca heeft een dun haarbandje om het hoofd gebonden wat haar tot een soort elfje maakt. Haar keyboard is omhangen met kerstboomverlichting. Staande drummer Lucy Mercer heeft de glimlach van iemand die bijna permanent binnenpretjes lijkt te hebben. Soms lijkt het net alsof ze zichzelf heeft betrapt op een verkeerde slag en daar stiekem om moet lachen: ‘Als de rest het maar niet gehoord heeft’. Op een eenvoudige vierkwartsmaat zal je Lucy overigens zelden betrappen, haar percussiewerk is inventief. Gitarist Emily Lansley is verantwoordelijk voor onder meer een complexe fingerpicking techniek en soms iele, maar effectieve gitaarlijntjes. Hun samenzang is voortreffelijk. De drie jongedames beschikken allemaal over prettige stemmen die met elkaar in harmonie zijn, even lieflijk als zelfverzekerd. Hun liedjes zijn kort, bondig en trefzeker en er gaat een verfrissende werking van uit. Er wordt veel gespeeld van “Into the diamond sun” zoals de vrolijk makende pop-folk liedjes “Genevieve” en “Rearrange” en het mooi zweverig psychedelische “Gold”, maar ook een oudere song dat niet op het album staat, zoals “Mountain dogs”, komt voorbij. Met Toy nog vers in het geheugen is dit opnieuw een bijzonder optreden van een nieuwe (Britse) aanrader die ongetwijfeld een plaatsje gaat bezetten in mijn lijstje van beste concerten van 2012. 

De aanschaf van het over het algemeen goed ontvangen debuutalbum “Give you the ghost” van het uit Minneapolis afkomstige Poliça is er nog niet van gekomen. Mijn beslissing staat in de wachtkamer zogezegd maar op basis van de sessie die de band in het Nationeel Toneel gebouw geeft, doet het de balans de goede kant opslaan. De muziek geeft daarbij uiteraard de doorslag maar ik moet toch ook even kwijt dat de aantrekkelijkheid van Poliça zangeres Channy Leaneagh in geval van twijfel het beslissende zetje geeft. Behalve haar mooie, elegante uiterlijk en de gracieuze, wiegende wijze waarop ze zich dansend beweegt, heeft ze ook een aangenaam stemgeluid dat aansluit bij de ingehouden, fraai gestroomlijnde elektronische pop met R’n’B, triphop en soul invloeden. De instrumentale setup van de band is opmerkelijk: twee drummers, een keyboardspeler en een bassist. Ze verzorgen de muzikale basis waarover blikvangster Channy haar even tedere als geconcentreerde stem kan leggen. Met het eerste, ritmisch aantrekkelijke nummer “Form” heeft Poliça meteen de aandacht te pakken, gevolgd door single “Wandering star”. Omdat het een sessie betreft en niet een volledig concert – dat vindt later op de avond plaats – speelt de band maar een aantal nummers. Maar dat is voldoende voor Poliça om zichzelf op positieve wijze in live vorm te presenteren. 

Precies twintig jaar geleden zag ik Spiritualized voor het eerst live, in de Melkweg te Amsterdam. Het was hun eerste optreden in Nederland, gekoppeld aan de release van debuutalbum “Lazer guided melodies”. Het optreden staat me nog redelijk goed bij. Niet alleen vanwege het concert zelf – vooraan tegen het podium geplakt, de muziek absorberend, en af en toe foto’s schietend – maar ook omdat voorafgaande aan het optreden ik in het Melkweg café twee tafels verwijderd zat van Spiritualized leider Jason Pierce, zijn toenmalige vriendin Kate Radley en Verve zanger Richard Ashcroft. Zoals wellicht bekend zou Kate een aantal jaren later Jason verlaten voor Richard en met laatstgenoemde in het huwelijk treden. Ik zou de band na die eerste keer nog tweemaal zien maar voor het laatst zal dat zeker meer als tien jaar geleden zijn geweest. Jason is tot op heden de enige constante geweest: hij is dan ook Spiritualized. Gekleed in een wit Iggy Pop T-shirt, zonnebril op de neus en gezeten op een stoel zoals hij dat al tijdens zijn Spacemen 3 tijd deed, lijkt Jason geen spat veranderd. Communicatie met het publiek doet hij alleen via de muziek, dat getuige het dit jaar verschenen laatste album “Sweet heart sweet light” nog steeds is gestoeld op een mengeling van onder andere psychedelische rock, gospel en blues. De setlist telt maar acht nummers, waarvan vier afkomstig van de nieuwe plaat (“Hey Jane”, “Freedom”, “So long you pretty thing” en “Heading for the top”). Acht nummers klinkt als weinig maar de songs duren over het algemeen lang, niet zelden rustig opbouwend richting een uitbundige, luidruchtige climax zoals bijvoorbeeld in de spacey afsluiter “Electric mainline”, samen met het lekker heftige “Electricity” hoogtepunten van het concert. “Ladies and gentlemen we are floating in space”, horen we een stem zeggen, en zo is het maar net, want Spiritualized is nog altijd in staat om je dat gevoel te geven. Zelfs als mijn stiekeme hoop op een Spacemen 3 nummer niet wordt beloond. 

Richting uitgang pik ik een stukje mee van I Am Kloot die al meer als tien jaar meegaan. In het begin van hun carrière heb ik ze een keer of wat zien optreden, en van de aanschaf van hun debuutplaat “Natural history” heb ik geen moment spijt gehad. “From your favourite sky”, zingt de grijs geworden zanger / gitarist John Bramwell maar meer dan dat zit er vanavond voor mij niet in. Dat geldt ook voor oud-Supergrass zanger Gaz Coombes wiens optreden ik omwille van een te halen trein helaas moet missen, maar die ik wel op straat ontmoet, een gitaarkoffer zeulend op weg naar het gebouw van het Nationaal Toneel. Ach ja, dan heb ik tenminste nog iets om naar uit te zien in de toekomst. Maar belangrijker nog is het feit dat Crossing Border 2012 een ervaring is geweest om zeer tevreden op terug te kijken.

Meer foto’s hier!